Pojecia i podstawowe definicje w transporcie morskim
AMS /Automated Manifest System / “24 – HOUR RULE”, automatyczny system zgłaszania danych przy eksporcie do USA;
BAF / Bunker Adjustment Factor / – zmienny dodatek paliwowy, czyli dodatek do podstawowej stawki frachtu morskiego, ustalany raz na jakiś czas (np. na miesiąc) przez armatorów / przewozników w celu wyrównania ewentualnych strat wynikających ze zmian na rynku paliw;
BUC / Bunker Contribution / – patrz BAF
Bill of Lading / B/L / – konosament, morski list przewozowy;
CAF / Currency Adjustment Factor / – zmienny dodatek walutowy, czyli dodatek do podstawowej stawki frachtu morskiego, ustalany raz na jakiś czas (np. na miesiąc) w celu wyrównania ewentualnych strat wynikających ze zmian na rynku walut;
CAM / China Customs Advanced Manifest / – system manifestowania przesyłek w Chinach
Demurrage & Detention / Dem & Det / – Opłaty z tytułu demurrage obejmują okres po upływie czasu wolnego do podjęcia kontenera z portu. Opłaty z tytułu detention obejmują okres od momentu podjęcia do zdania pustego kontenera do portu. Długość okresu wolnego od demurrage i detention może być różna, uzalezniona jest od warunków oferowaych przez armatorów i wynika z zapisu w taryfach armatorskich, jak i indywidualnych warunków umowy z armatorami.
Dokument EUR 1 – Dokument EUR.1 jest świadectwem przewozowym, właściwym dla stosowania obniżonych stawek celnych, także zawieszonych lub ustanowionych w ramach traktatowych kontyngentów taryfowych;
Dokument celny SAD – czyli Jednolity Dokument Administracyjny obowiązuje wyłącznie w przypadku importu i eksportu towarów z/do krajów trzecich, tj. nie należących do Unii Europejskiej;
Dokument celny T2L – dokument potwierdzający wspólnotowy status towarów;
EBS / Emergency Bunker Surcharge / – dopłata do frachtu majaca na celu zniwelowanie wachań cen ropy naftowej;
E.T.A. / ETA / Estimated Time of Arrival / – przewidywany termin wejścia statku do portu; skrót używany w rozkładach rejsów statków;
E.T.S. / ETS / Estimated Time of Sail / lub
E.T.D. / ETD / Estimated Time of Departure / – przewidywany termin wyjścia statku z portu;
FCL / Full Container Load / – przesyłka pełnokontenerowa, gdy jeden klient wykupuje całą pojemność kontenera dla swojego towaru;
FLAT – kontener typu flat rack ;
ISF / Importer Security Filing /, REGULACJA 10 + 2 – obowiązek zgłaszania ISF mają importerzy w USA na podstawie danych podanych przez eksportera;
ISPS / International Ship & Port Facility Security fee / – opłata pobierana przez wszystkich armatorów oraz porty morskie w związku z nałożonym obowiązkiem podniesienia ogólnego poziomu bezpieczeństwa w portach i w żegludze;
LCL / Less than Container Load / – przesyłka drobnicowa przesyłana wspólnie z przesyłkami innych klientów w jednym kontenerze, tzw. zbiorczym; w transporcie morskim, inaczej niż w drogowym, 1 cbm przyrównywany jest do 1 tony i w oparciu o to porównanie liczona jest stawka frachtowa za przesyłkę;
LCL / FCL – przesyłki drobnicowe konsolidowane w kraju nadania od kilku różnych załadowców dla jednego odbiorcy w jeden kontener zbiorczy;
LWS / Low Water Surcharge / – dodatek frachtowy związany z niskim poziomem wód w rzekach;
PCS / Panama Canal Surcharge / – dodatek frachtowy w przypadku transportu via Kanał Panamski;
P.O.L. / POL / Port Of Loading / – port załadunku;
P.O.D. / POD / Port Of Discharge / – port wyładunku;
PSS / Peak Season Surcharge / – okresowy dodatek sezonowy wprowadzany w momentach, gdy na danym rynku frachtowym popyt na fracht rośnie, a armatorzy nie mają możliwości podwyższenia podstawowych stawek frachtowych, ponieważ zostały one ustalone np. na cały kwartał;
PRS / Piracy Risk Surcharge / – tzw. dodatek antypiracki, dotyczący zapewnienia bezpieczeństwa na wodach Zatoki Adeńskiej;
RF – kontener typu chłodnia;
Sea Waybill – konosament ekspresowy; wystawiany w jednym egzemplarzu; nie jest wymagana prezentacja oryginału armatorowi / spedytorowi, aby „zwolnił” towar odbiorcy;
SOC / S.O.C. – Shipper Own Container / kontener zaladowcy;
STF / Suez Transit Fee / – opłata za transport via Kanał Sueski;
Strata sztauerska to konieczna strata przestrzeni ładunkowej wywołanej faktem, że między poszczegolnymi ładunkami zawsze pozostaje pewna wolna przestrzeń, ktorej wielkość jest zależna od wielu czynników jak wielkość ładunkow, ich kształt i jednolitość kształtu oraz obecność przeszkod w pomieszczeniach ładunkowych statku;
THC / Terminal Handling Charges / – koszty portowe / terminalowe – opłaty związane z przeładunkiem kontenera w porcie, rozformowaniem, złożeniem towaru na magazyn oraz przeładunkiem na samochód; w porcie kraju nadania, jak i przeznaczenia; składają się na tę opłatę różne koszty częściowe za poszczególne operacje wykonywane w portach / na terminalach;
TT / Transit Time / – przewidywany czas transportu;
W / M – waga / miara – 1 cbm / 1 tona – do obliczenia frachtu wybiera się wartość większą / liczbę ton lub metrów sześciennych / i mnoży ją przez podaną stawkę; jeżeli obliczony fracht jest niższy od stawki minimalnej, należy przyjąć stawkę minimum;
WRS / War Risk Surcharge / – dodatek frachtowy pobierany za ryzyko wojenne;
Współczynnik przestrzenności określa jaką przestrzeń zajmuje jednostka wagowa danego ładunku. Jako jednostkę wagową przyjmuje się najczęściej 1 tonę metryczną lub 1 tonę angielską a objętość wyraża się w metrach sześciennych lub stopach angielskich;
V.A.T.O.S. – valid at the time of shipment / dotyczy dodatków do frachtu morskiego /;
VGM kontenera – zweryfikowana masa kontenera
Podstawowe skróty stosowane w transporcie morskim
AFT – At or towards the stern or rear of a ship
AGW – All Going Well
A/S – Alongside
BAF – Bunker Adjustment Factor. A Fuel Surcharge expressed as a percentage added or subtracted from the freight amount reflecting the movement in the market place price for bunkers / zmienny dodatek paliwowy.
BALLAST – Heavy weight, often sea water, necessary for the stability and safety of a ship which is not carrying cargo / ładunek balastujący
BAREBOAT CHTR – Bareboat Charter Owners lease a specific ship and control its technical management and commercial operations only / czarter statku bez załogi.
BL / Bill of Lading / A document signed by the carrier which acts as a receipt and evidence of title to the cargo / konosament, morski list przewozowy .
CAF – Currency Adjustment Factor / dodatek walutowy
CBM – cbm, Cubic Meter / metr sześcienny
CBFT / or CFT / – cbft / cft, Cubic Feet / stopa sześcienna
CFR / or C&F / – Cost and Freight / Koszt i Fracht
CHGS – Charges / opłaty
CIF – Cost, Insurance & Freight. Seller pays all these costs to a nominated port or place of discharge / CIF /
CK – Check
CLECAT – European Organisation for Forwarding and Logistics w Brukseli, www.clecat.org
COD – Cash On Delivery
CDD – (Cargo Data Declaration), również występuje jako ENS / EAM i dotyczy ładunków importowanych do Unii Europejskiej.
COGSA – Carriage of Goods by Sea Act
CONS – Consumption
CNTR – Container / kontener
CPT = Carriage Paid To
CST – COST / koszt
CUC – Chasis Using Charge / opłata za naczepę kontenerową
DDU – Delivered Duty Unpaid
DDP – Delivered Duty Paid
DEM – Demurrage
DET – Detention
D / THC – Destination THC / koszty portowe w porcie wyładunku
DWAT / or DWT / – Deadweight. Weight of cargo, stores and water, i.e. the difference between lightship and loaded displacement / nośność całkowita statku.
EC – East Coast / Wschodnie wybrzeże
E.S.T. – Eastern Standard Time / czas urzedowy wschodnioamerykański
ETA – Estimated Time of Arrival / przybliżony czas przybycia
ETD – Estimated Time of Departure / przybliżony czas wypłynięcia /
ETS – Estimated Time of Sailing
EXW – Ex Works / z zakładu
FAS – Free Alongside Ship. Seller delivers goods to appropriate dock or terminal at port of embarkation and buyer covers costs and risks of loading / dostarczony wzdłuz burty statku.
FDIS – Free Discharge
FEU – Forty foot container equivalency unit Standard 40′ Container
FIATA – International Federation of Freight Forwarders Associations „FIATA” w Zurychu, www.fiata.com
FILO – Free In/Liner Out. Seafreight with which the shipper pays load costs and the = carrier pays for discharge costs.
FIO – Free In/Out. Freight booked FIO includes the sea freight, but no loading/discharging costs, i.e. the charterer pays for cost of loading and discharging cargo.
FIOS – Free In/Out Stowed. As per FIO, but includes stowage costs.
FIOSLSD – Free In/Out Stowed, Lashed, Secured and Dunnaged. As per FIO, but includes cost of lashing securing and dunnaging cargo to Masters satisfaction.
FIOST – Free In/Out and Trimmed. Charterer pays for cost of loading/discharging cargo, including stowage and trimming.
FMC – Federal Maritime Commission US government agency / Amerykańska Federalna Agencja odpowiedzialna za regulację transportu morskiego w USA
FOB – Free on Board. Seller sees the goods „over the ship’s rail” on to the ship which is arranged and paid for by the buyer
FOFFER – Firm Offer / oferta
FOG – For Our Guidance
FOQ – Free On Quay
FOR – Free On Rail
FOT – Free On Truck
FUM – Fumigation charge / koszty fumigacji
FYG – For Your Guidance
FYI – For Your Information
GA – General Average
GRT – Gross Registered Tonnage
HMS – Heavy Metal Scrap
IBF – Ice Break Fee – zwany również Winter Surcharge (przy wysyłkach np. do St. Petersburga)
IMDG – International Maritime Dangerous Goods
IMO – International Maritime Organization / IMO /
IN GAUGE – w wymiarze jednostki transportowej
INTERMODAL – Carriage of a commodity by different modes of transport, i.e. sea, road, rail and air within a single journey.
IU – If Used
LIFO – Liner In / Free Out / Loading is at Liner cost, Discharging is at Consigner’s cost /
LOA – Length Overall of the vessel
LOW – Last Open Water
LWS – Low Water Surcharge
LS / or LUMPS / – Lumpsum
MT – Metric Ton / i.e. 1,000 kilos / 2204.6lbs /
M/V – Motor Vessel
NOR – Notice of Readiness
NRT – Net Registered Tonnage
OFC – Ocean Freight Charge / fracht morski
OOG – out of gauge / ponadgabaryt
OGS – Out of Gauge Surcharge / opłata za ponadgabaryt
OO – Owners Option
OWS – Owners
PCS – Panama Canal Surcharge / dodatek za transport via Kanał Panamski
PCT – Percent / procent
PDPR – Per Day Pro Rata
PERDIEM – Per Diem / By the Day
PSS – Peak Season Surcharge / dodatek sezonowy
RCVR – Receivers / odbiorca
ROB – Remaining On Board
SCS – Suez Canal Surcharge / dodatek za Kanał Sueski
SEAFREIGHT – Costs charged for transporting goods over the sea. This does not cover any haulage or loading/discharging costs but the sea transport only.
SHINC – Sundays / Holidays Included
SHEX – Sundays / Holidays Excluded
SOC / S.O.C. – Shipper Own Container / kontener załadowcy
SOF – Statement Of Facts
SRBL – Signing and Releasing Bill of Lading
SSHEX / or SATSHEX / – Saturdays, Sundays, Holidays Excluded
SSHINC – Saturdays, Sundays, Holidays Included
STABILITY – It is paramount that a vessel is stable in all respects at all times. When cargo is loaded / discharged, the stability is monitored by a computer, which takes into account the weight and position of cargo within the vessel.
STARBOARD – Right side of a ship when facing the bow
SUB – Subject (to)
TEU – Twenty Foot Equivalency Unit Standard 20′ Container / jednostka pojemności rownoważna ekwiwalentowi kontenera 20 ft
TTL – Total
WPD – Weather Permitting Day
WRS – War Risk Surcharge / dodatek frachtowy pobierany za ryzyko wojenne
WWD – Weather Working Day
WWR – When, Where Ready
V.A.T.O.S. – valid at the time of shipment / dotyczy dodatków do frachtu morskiego /